Wczoraj na forum Śląskiego Festiwalu Nauki przedstawiłem ŚFN_2020 pt.: „Czy nadchodzi zmierzch elektronicznych papierosów”. Celem była analiza przyczyn negatywnego wizerunku e-papierosów, która w 2019 roku przybrała niespotykane jak dotąd rozmiary. Oczywiście można było tego się spodziewać po zanotowanych w USA zgonach będącym wynikiem inhalowania liquidów nabywanych na czarnym rynku, zawierających THF i octanu tokoferolu.
Dla tych, którzy zechcą zapoznać się z pdf prezentacji, kilka słów objaśnienia (prezentacja bez komentarza słownego może być mało klarowna). Na początku przytoczyłem casus metadonu. 35 letnie zwlekanie z akceptacją tego leku przyniosło trudne do oszacowania, ale na pewno ogromne szkody w zwalczaniu narkomanii. Metadon jest przykładem pierwszego związku psychoaktywnego w terapii substytucyjnej proponowanej w strategii redukcji szkód (THR) wywołanej zażywaniem heroiny. Skuteczność THR została w tym przypadku dobrze udowodniona. Dlatego dzisiaj dziwić musi negatywne podejście do strategii redukcji szkód wywołanej paleniem tytoniu przez zastępowanie palnych wyrobów tytoniowych alternatywnymi formami dostarczania nikotyny.
Kolejny slajd dotyczył nierzetelnych publikacji na przykładzie artykułu z czasopisma Lancet. Pomimo retraktowania tej publikacji, nadal jest argumentem dla przeciwników szczepień. Pokazuje to siłę oddziaływania negatywnych informacji na postrzeganie danego problemu. Dlatego w dalszej części, przy omawianiu chorób odtytoniowych (nowotwory, układ sercowo-naczyniowy, układ oddechowy) podawałem przykłady nierzetelnych publikacji na temat e-papierosów, które odbiły się szerokim echem w mediach i niewątpliwie mają również negatywny wpływ na ich postrzeganie.
Prezentacja zawiera też 4 slajdy o możliwości zaprzestania palenia przy użyciu e-papierosów umieszczone poza główną częścią. Przygotowałem je na wypadek pytań (okazało się to przydatne).
I sprawa najważniejsza. Byłem przekonany, że tytuł zachęci dorosłych waperów albo palaczy tytoniu do weryfikacji swojej wiedzy. Spodziewałem się też obecności przedstawicieli stowarzyszeń użytkowników e-papierosów. Sala na 50 osób była w niecałej połowie zajęta przez ………młodzież w większości poniżej 20 roku życia (w tym dwie mamy z synami).
Musiałem więc modyfikować wypowiedź ustną podkreślając, ze jest to wyrób dla palaczy. Kilka pytań z sali (co jest mniej szkodliwe – e-papieros czy HnB, jak szkodliwa jest szisza) utrwaliło mnie w przekonaniu, że młodzi ludzie chcą usłyszeć, że jest to produkt bezpieczny a więc można go używać.
Jest to rzeczywiście niepokojące zjawisko. Czy winię młodych ludzi, że są ciekawi? Nie, to przekazy medialne i nie tylko, nagłośniały zwrot „ zwolennicy e-papierosów twierdzą, że są one bezpieczne”. Kto i kiedy to powiedział? Mniej szkodliwe to nie to samo co bezpieczne.
Faktem pozostaje, że połączenie „e-papierosy – młodzież” stało się istotnym problemem zdrowia publicznego. Dlatego prezentację zakończyłem wnioskiem: „Należy wypracować mechanizmy chroniące młodzież ale wspierające palaczy w ich decyzjach porzucenia wyrobów palnych na rzecz e-papierosów, mogących być dodatkowym narzędziem obok np. NTZ wspomagającym zaprzestanie palenia”
