Kluczowe kontrowersje wokół alternatywnych produktów dostarczających nikotynę (APDN) o zmniejszonym ryzyku, obejmujących papierosy elektroniczne (EC), snus i podgrzewane wyroby tytoniowe (HTP), dotyczą ich wpływu na rozpowszechnienie palenia. Mogą promować palenie, namawiając młodzież do palenia papierosów i ograniczając rzucanie palenia przez palaczy (np. umożliwiając im obejście przepisów dotyczących zakazu palenia), ale możliwe jest również, że APND odciągają młodych poszukujących nikotyny od palenia i pomagają palaczom rzucić palenie, lub też może nie mieć wyraźnego wpływu na palenie.
Alternatywne systemy dostarczania nikotyny są stosowane od wielu lat, a w danych dotyczących rozpowszechnienia palenia, APND i sprzedaży papierosów mogą już istnieć pewne informacje, które mogą pomóc w odpowiedzi na to pytanie. Jeżeli w krajach o znacznym użyciu APDN tendencje historycznego spadku wskaźników palenia i sprzedaży papierosów spowolnią lub odwrócą się, a nie stanie się to w krajach, które ograniczają lub zakazują APDN, byłoby to zgodne z hipoteza „brama do palenia”, podczas gdy odwrotne ustalenie sugerowałoby, że produkty te raczej zastępują niż zachęcają do palenia. Stwierdzenie, że APDN nie mają wpływu netto na rozpowszechnienie palenia i sprzedaż papierosów lub że obecnie dostępne dane nie dają jasnej odpowiedzi, miałoby również konsekwencje zarówno dla polityki (która będzie musiała uwzględniać niepewność), jak i dla przyszłych badań ( które mogą mieć na celu uzupełnienie luk).
Najbardziej jak do tej pory wszechstronne przeprowadzone badanie opublikowane w tym obszarze przedstawił przed tygodniem zespół naukowców z Queen Mary University of London. Autorzy sugerują, że wapowanie nie jest furtka do palenia. Naukowcy stwierdzili, że istnieją „wstępne” dowody na to, że produkty takie jak e-papierosy mogą przyspieszać rezygnację z palenia.
Zbadano powiązania używania i sprzedaży alternatywnych produktów nikotynowych ze wskaźnikami palenia i ogólną sprzedażą papierosów w różnych grupach wiekowych i społeczno-ekonomicznych, a także porównano rozpowszechnienie palenia na przestrzeni czasu w krajach, w których obowiązują kontrastujące przepisy dotyczące tych produktów.
W przypadku papierosów elektronicznych zbadano dane z krajów o podobnej historii palenia, ale różniących się obecnymi przepisami dotyczącymi papierosów elektronicznych (Wielka Brytania i Stany Zjednoczone Ameryki vs. Australia, gdzie sprzedaż papierosów elektronicznych zawierających nikotynę jest zakazana). W przypadku tytoniu podgrzewanego wykorzystano dane z krajów posiadających państwowy monopolitytoniowy, gdzie dostępne są dane dotyczące sprzedaży papierosów i tytoniu podgrzewanego (Japonia, Korea Południowa), a w przypadku snusu wykorzystano dane ze Szwecji.
Autorzy postawili sobie za cel odpowiedź na następujące pytania badawcze:
- Czy istnieje związek pomiędzy rozpowszechnieniem palenia a rozpowszechnieniem używania APDN (w całej populacji, wśród młodych dorosłych i w różnych grupach społeczno-ekonomicznych), w różnych krajach i w przypadku różnych produktów alternatywnych produktów dostarczających nikotynę,
- Czy istnieje związek pomiędzy sprzedażą różnych produktów APDN a sprzedażą papierosów?
- Czy istnieją jakieś różnice w trendach czasowych w zakresie rozpowszechnienia palenia (ogółem, wśród młodych dorosłych i w różnych grupach społeczno-ekonomicznych) oraz sprzedaży papierosów po wprowadzeniu APDN pomiędzy krajami, które miały podobne środki kontroli tytoniu przed pojawieniem się APDN na szczeblu lokalnym, ale które z jednej strony pozwoliły na sprzedaż e-papierosów w Wielka Brytanii i Stanach Zjednoczonych a z drugiej, zakazania ich sprzedaży w Australii?
Autorzy stwierdzili m. in. że wraz ze wzrostem sprzedaży podgrzewanych wyrobów tytoniowych w Japonii sprzedaż papierosów spadła, co sugeruje, że produkt ten raczej konkuruje z papierosami, niż zachęca do ich używania. Ustaliliśmy również, że spadek palenia mógł być wolniejszy w Australii niż w Wielkiej Brytanii.
Szczególnie w przypadku młodych ludzi i osób o niskich dochodach redukcja palenia była w Australii wolniejsza niż zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i Stanach Zjednoczonych. Wydaje się, że zezwolenie na sprzedaż alternatywnych produktów nikotynowych wiąże się raczej z niższym niż zwiększonym wskaźnikiem palenia.
Przytaczam pełne tłumaczenie wniosków do jakich doszli autorzy:
„Wykryliśmy pewne przesłanki wskazujące, że APDN zamiast zachęcać do palenia, zastępują papierosy, jednak ze względu na ograniczenia wymienione powyżej ustalenia te mają jedynie charakter wstępny. W chwili obecnej obawy, że APDN promują palenie, szczególnie wśród młodych ludzi, wydają się bezpodstawne, ale stopień, w jakim dostęp do APDN może zmniejszyć wskaźnik palenia w populacji, pozostaje niejasny. Analizy staną się bardziej pouczające w miarę gromadzenia dalszych danych na temat rozpowszechnienia używania APDN i palenia, a zwłaszcza na temat interakcji pomiędzy sprzedażą tych produktów.”
Profesor Peter Hajek, autor wielu przełomowych artykułów związanych z Tobacco Control, pełniący funkcję dyrektora Jednostki Badań nad Uzależnieniem od Tytoniu w Wolfson Institute of Preventive Medicine na Queen Mary University w Londynie, w wywiadzie dla tygodnika The Times powiedział: „Wyniki tego badania rozwiewają obawy, że dostęp do e-papierosów i innych produktów nikotynowych niskiego ryzyka sprzyja paleniu. Nic na to nie wskazuje – natomiast istnieją pewne oznaki, że faktycznie konkurują one z papierosami, ale potrzeba więcej danych z dłuższego okresu, aby określić wielkość tego efektu”
